مقدمات برنامه نویسی پایتون – شروع کار با پایتون
در این پست در مورد مقدمات برنامه نویسی پایتون و بطور کلی شروع کار برنامه نویسی با پایتون صحبت خواهیم کرد. پایتون یک زبان برنامه نویسی سطح بالا، شی گرا و از همه مهم تر، همه منظوره است که برای ایجاد و توسعه برنامه های تحت وب و تحت سیستم عامل استفاده می شود. این زبان قدرتمند دارای کتابخانه های متنوعی دارای کاربردهای گوناگون در زمینه های برنامه نویسی وب، هوش مصنوعی، برنامه های کاربردی، علوم داده و … است. یادگیری این زبان با توجه به نزدیکی آن به زبان محاوره آسان و راحت است. و بازار کار پایتون در ایران و جهان دارد در ادامه با این زبان برنامه نویسی بیشتر آشنا خواهیم شد.
معرفی زبان برنامه نویسی پایتون
برای مقدمات برنامه نویسی پایتون لازم است به معرفی زبان برنامه نویسی پایتون بپردازیم و به سوالات چرا و چگونه و چطور پاسخ دهیم پس با سوال اول یعنی پایتون چیست؟ شروع می کنیم.
پایتون چیست؟
پایتون یک زبان برنامه نویسی محبوب و پر کاربرد است. این زبان توسط Guido van Rossum ایجاد شد و در سال 1991 منتشر شد که در زمینه برنامه نویسی کاربردهای فروانی دارد و برای موارد زیر استفاده می شود:
- توسعه وب (سمت سرور)
- توسعه نرم افزار
- ریاضیات
- برنامه نویسی سیستم
پایتون چه کاری می تواند انجام دهد؟
- پایتون را می توان در سرور برای ایجاد برنامه های وب استفاده کرد.
- پایتون را می توان در کنار نرم افزار برای ایجاد گردش کار استفاده کرد.
- پایتون می تواند به سیستم های پایگاه داده متصل شود. همچنین می تواند فایل ها را بخواند و تغییر دهد.
- از پایتون می توان برای مدیریت داده های بزرگ و انجام ریاضیات پیچیده استفاده کرد.
- پایتون را می توان برای نمونه سازی سریع یا توسعه نرم افزار آماده تولید استفاده کرد.
چرا پایتون؟
پایتون روی سیستم عامل های مختلف (Windows ، Mac ، Linux ، Raspberry Pi و غیره) کار می کند و نحو یا ساختار ساده، مشابه زبان انگلیسی دارد. پایتون دارای نحوی است که به توسعه دهندگان اجازه می دهد تا برنامه هایی را با خطوط کمتر از سایر زبان های برنامه نویسی بنویسند. این زبان برنامه نویسی بر روی یک سیستم مترجم اجرا می شود؛ به این معنی که کد را می توان به محض نوشتن اجرا کرد. یعنی نمونه سازی می تواند بسیار سریع باشد. پایتون را می توان به شیوه ای رویه ای procedural، شی گرا یا فانکشنال به کار برد.
خوب است بدانید جدیدترین نسخه اصلی پایتون، پایتون 3 است با این حال، پایتون 2 هم وجود دارد و با اینکه به روزرسانی نمی شود، اما هنوز بخوبی کار می کند و بسیار محبوب است. نحو یا همان Syntax پایتون در مقایسه با سایر زبان های برنامه نویسی برای خوانایی طراحی شده است و شباهت هایی با زبان انگلیسی با تأثیر از ریاضیات دارد. پایتون بر خلاف سایر زبان ای برنامه نویسی که اغلب از نقطه ویرگول یا پرانتز استفاده می کنند ، از خطوط جدید برای تکمیل فرمان استفاده می کند. در این زبان برای تعیین محدوده از تورفتگی استفاده می کند. مانند دامنه حلقه ها، توابع و کلاس ها. سایر زبان های برنامه نویسی اغلب برای این منظور از براکت ها استفاده می کنند.
مقدمات برنامه نویسی پایتون – شروع کار با پایتون
اگر تازه کار هستید و می خواهید از الان با پایتون کار کنید پس لازم است ابتدا پایتون را بر سیستم عامل خودتان نصب کنید. پایتون بر روی سیستم عامل های مختلفی نصب می شود در این آموزش قصد داریم پایتون را بر روی ویندوز نصب کنیم. البته برای شروع کار و اجرای دستورات پایتون و بطور کلی آموزش پایتون، 3 روش اصلی را در اینجا ذکر می کنیم.
- استفاده از سایت های آنلاین برنامه نویسی پایتون
- نصب پایتون بر روی سیستم عامل
- نصب anaconda و استفاده از IDE های آن
استفاده از سایت های آنلاین برنامه نویسی پایتون
برای شروع کار برنامه نویسی پایتون می توانید بدون هیچ دردسری از سایت های برنامه نویسی آنلاین برای پایتون استفاده کنید. مزیت استفاده از اینگونه سایت ها این است که شما با هر دستگاهی براحتی می توانید وارد این سایت ها بشوید و بدون هیچ گونه نصب، فوراً شروع به برنامه نویسی کنید ولی اینگونه سایت ها در کنار این راحتی، معایبی هم دارند و آن هم اینکه اینگونه سایت ها توابع و کتابخانه های پیش فرض پایتون را دارد و در صورت نیاز شما به یک کتابخانه خاص در برنامه نویسی، عملاً نمی توانید از آن استفاده کنید. سایت های آنلاین برنامه نویسی پایتون بیشتر برای اجرای یک تکه کد، تمرین و تکرار کدها معمولی و نحوه کار پایتون کاربرد دارد. معروف ترین سایت های آنلاین برنامه نویسی پایتون عبارتند از:
نصب پایتون بر روی سیستم عامل (ویندوز)
پایتون به صورت پیش فرض در ویندوز نصب نیست، به همین دلیل برای برنامه نویسی در پایتون، بایستی آن را در ویندوز نصب کنید. در این بخش به آموزش نصب پایتون در ویندوز پرداخته می شود و چگونگی دانلود و نحوه ی اجرای کد پایتون را شرح می دهیم. بنابراین در این بخش، یاد میگیریم که چطور از ابتدا پایتون 3.9 (نسخه فعلی) را دانلود و نصب کنیم. برای شروع، به آدرس python.org/downloads بروید و برای دانلود آخرین نسخهی پایتون، روی کلید دانلود بزنید:
پس از دانلود آخرین نسخه پایتون از سایت Python مراحل نصب را جلو می رویم. مراحل نصب پایتون در ویندوز ساده است و فقط با چند کلیک نصب می شود.
با توجه به شکل بالا گزنیه Install Now را فشار دهید. البته در صورت نیاز می توانید تیک Add Python 3.9 to PATH را نیز فعال کنید. پس از نصب مدت کمی طول می کشد تا فرآیند نصب پایتون بر روی ویندوز تمام شود.
پس از چند لحظه پایتون بر روی سیستم عامل نصب شده و پیام موفقیت در نصب قابل مشاهده خواهد بود.
تمام شد. حالا می توانید بهمین راحتی در سیستم عامل خود از پایتون استفاده کنید.
ایجاد اولین برنامه در پایتون
همیشه هیجان برای نوشتن اولین برنامه وجود دارد پس برای نوشتن اولین برنامه کار خودمان را شروع می کنیم. برای این کار مراحل زیر را دنبال کنید. در ابتدا از منوی Start ویندوز طبق تصویر زیر IDEL پایتون را پیدا کنید و روی آن کلیک کنید.
طبق تصویر زیر IDLE Shell پایتون اجرا خواهد شد و آماده اجرای دستورات شما می باشد.
برای نوشتن یک برنامه جدید در پایتون لازم است یک پروژه یا فایل جدید ایجاد کنید و در آن برنامه خودتان را بنویسید.
در پنجره باز شده می توانید برنامه های خودتان به زبان پایتون را بنویسید و اجرا کنید.
در همه زبان های برنامه نویسی نوشتن و اجرای Hello World کار ابتدایی است. با این کار می توان دریافت که کامپایلر و برنامه هر زبان برنامه نویسی بدرستی نصب شده است یا نه؟ پس با دستور print و نوشتن کد زیر در پنجره باز شده ادامه می دهیم.
print ("Hello World")
برای اجرای برنامه می توانید از F5 استفاده کنید یا از تب Run گزینه Run Module را انتخاب کرده و اجرا نمایید.
پس از اجرای کد سوالی در مورد مسیر ذخیره کد شما پرسیده می شود.
پس از باز شدن پنجره Save As نام و مسیر فایل خود را بدهید تا برنامه اجرا شود.
همانطور که مشاهده می کنید پیام Hello World معروف در shell پایتون با رنگ آبی نمایش داده شده شده است.
تمامی مراحل بدرستی انجام شدند و الان می توانید نوشتن برنامه در پایتون را شروع کنید.
نصب anaconda و استفاده از IDE های آن
قبل از نصب آناکوندا باید بدانیم Anaconda چیست؟ Anaconda یک توزیع رایگان و Open source از زبان های برنامهنویسی پایتون و R به شمار میآید که برای انجام محاسبات علمی و پردازش داده ها مورد استفاده قرار میگیرد و هدف آن راحتی در مدیریت بسته ها یا پکیج های مورد استفاده است. توزیع آناکوندا هم اکنون توسط 16 میلیون کاربر در حال استفاده است و تقریبا شامل 1500 پکیج کاربردی است. اگر قبل از نصب Anaconda روی سیستم خود پایتون نصب شده باشد، با نصب آن یک پوشه به طور جداگانه ایجاد میشود که به پایتون اصلی آسیبی نمیزند و به طور جداگانه از هر کدام از آنها میتوان استفاده کرد.
مراحل نصب آناکوندا بر روی سیستم عامل ویندوز
برای نصب Anaconda در سیستم عامل ویندوز وارد سایت https://www.anaconda.com/distribution شوید.
پس از دانلود فایل نصبی، آن را اجرا کنید و مراحل را طبق تصاویر زیر جلو برید.
خوب به همین راحتی نصب آناکوندا به پایان رسید حالا می توانید از منوی استارت ویندوز IDE های Spyder یا Jupyter را باز کنید و برنامه نویسی با پایتون را شروع کنید.
اگر Spyder را باز کنید خیلی راحت می توان برنامه های پایتون را در آن نوشته و اجرا کنید.
خوب تا الان موفق شدیم محیط برنامه نویسی برای پایتون را برایتان معرفی کنیم. حالا می توانید برنامه نویسی با پایتون را آغاز کنید. امیدوارم مطالب آورده شده برایتان مفید باشد و ما را از نظرات و دیدگاه های خود آگاه کنید. موفق و سربلند باشید.
درباره امین جلیل زاده رزین
پایه گذار و موسس وب سایت آموزشی پی استور، مدرس دانشگاه فنی و حرفه ای، برنامه نویس و تحلیل گر سیستم، پژوهشگر در حوزه الگوریتم های ابتکاری، فرا ابتکاری، یادگیری ماشین، شبکه و پایگاه داده. ایشان در زبان های برنامه نویسی متعدد، نظیر ++C، سی شارپ، PHP ،Java، متلب MATLAB و Python تسلط و سابقه تدریس فعال دارند.