تابحال برایتان پیش آمده است که در یک محیط کاری بخواهید فایلی را از یک کامپیوتر به یک کامپیوتر دیگر ارسال کنید بدون آن که از حافظههای جانبی نظیر فلش استفاده کنید؟ یا بخواهید اطلاعاتی را از یک شرکت به شرکت دیگر به صورت برخط بفرستید؟ در همه این موارد شبکه به کمک ما خواهد آمد.
در حال حاضر استفاده از شبکه حتی در محیطهای کاری بسیار کوچک، مدارس و دانشگاهها و بسیاری مکانهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد که موجب سریعتر شدن کارها و ارسال اطلاعات خواهد شد. برای دانلود رایگان فیلم آموزشی network+ به هیچ پیشنیاز تخصصی نیاز ندارید و تنها با خواندن این پس میتوانید با مفاهیم و مبانی نتورک پلاس آشنا شوید.
شبکه کامپیوتری چیست؟
به زبان ساده، شبکهی کامپیوتری (Computer Network) به ارتباط و اتصال دو یا چند کامپیوتر به یکدیگر گفته میشود؛ به شکلی که قادر به اشتراک دادهها و منابع با یکدیگر باشند. در یک شبکه، کامپیوترها قادر خواهند بود با یکدیگر ارتباط برقرار کرده، اطلاعات را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و یا از یک سخت افزار مانند پرینتر به صورت مشترک استفاده کنند.
در حال حاضر به لطف پیشرفت روزافزون تکنولوژی میتوان شبکه را در همه جا پیدا کرد. در خانه، محل کار و شرکتها و سازمانهای بزرگ. شبکهها انواع مختلفی دارند که هرکدام از آنها برای کار خاصی به وجود آمدهاند. در دنیای امروزی تنها کامپیوترها نیستند که امکان وصل شدن به شبکه را دارند. سادهترین مثال برای دستگاههایی که قابلیت اتصال به شبکه را دارند میتوان به تلفنهای هوشمند اشاره کرد.
اولین شبکه کامپیوتری در سال ۱۹۶۰ میلادی ساخته شده است که تنها امکان اتصال چهار کامپیوتر به یکدیگر را داشت. اما امروزه نه تنها کامپیوترها و تلفنهای هوشمند، بلکه دزدگیرها، دوربینهای مدار بسته، دستگاههای اعلام خطر، تلویزیونهای هوشمند و برخی دیگر از دستگاههای هوشمند نیز قابلیت اتصال به شبکه را دارند.
انواع شبکه کامپیوتری
شبکهها انواع مختلفی دارند که هر کدام از آنها برای موارد خاصی مورد استفاده قرار میگیرند. شبکههای کامپیوتری به دستههای سیمی، بیسیم تقسیم میشوند که هرکدام از این دو مورد به خودی خود به چند دسته دیگر تقسیم میشوند.
-
شبکههای سیمی
در شبکههای سیمی (Wired Network) همانطور که از نامشان پیداست برای ارتباط بین دستگاهها از یک واسط فیزیکی استفاده میشود که به این رابط کابل میگویند. این کابلها میتوانند کابلهای مسی یا فیبر نوری باشند. در شبکههای سیمی هر دستگاه به وسیله کابل به مرکز شبکه که میتواند یک سوئیچ، هاب یا روتر باشد، وصل میشود و سپس از طریق مرکز شبکه با دیگر دستگاهها ارتباط برقرار میکند.
-
شبکههای بیسیم
شبکههای بیسیم (Wireless Networks) شبکههایی هستند که به جای استفاده از کابلها برای ارتباطات، از امواج رادیدویی استفاده میشود. ابتدا شبکههای بیسیم تنها در مکانهایی با فاصله کم (شبکه محلی) مورد استفاده قرار میگرفت زیرا در ابتدا مرکز شبکهها قدرت آنتن دهی کمتری داشتند اما به مرور زمان با پیشرفت تکنولوژی و همچنان استفاده از بستر مخابرات این فواصل بیشتر شد و امکان ارسال اطلاعات شهری و بین شهری را فراهم کرد.
شبکههای بیسیم به دستههای شبکههای وای فای (Wi-Fi)، ارتباط نقطه به نقطه (Point To Point) و ارتباط یک نقطه به چند نقطه (Point To Multi Point) تقسیم میشود.
در شبکه Wi-Fi تنها دستگاههایی که به فناوری وای فای مجهز هستند میتوانند به شبکه متصل شوند. در صورتی که دستگاهی مانند کامپیوتر رومیزی به فناوری وای فای مجهز نباشد میتوان از کارت شبکه بیسیم یا دستگاهی به نام دانگل استفاده کرد که معمولا به شکل یک فلش USB میباشد که ممکن است دارای یک آنتن کوچک باشد (و یا نباشد). برای مطالعه بیشتر در زمینه شبکه های بی سیم می توانید فیلم آموزشی این بخش را از فرادرس مشاهده کنید:
مزایای شبکه سیمی و بی سیم
شبکههای سیمی و بیسیم به نوبت خود دارای مزایایی هستند که دانستن آنها میتواند در صرفه جویی هزینهها و منابع سودمند باشد.
شبکههای سیمی از لحاظ سرعتِ بالای انتقالِ اطلاعات بسیار مناسبتر از شبکههای بیسیم هستند. از طرفی راهاندازی یک شبکه بیسیم بسیار آسانتر است زیرا نیازی به کابل کشی و تغییرات در ساختمان ندارد. تصور کنید میخواهید یک فایل را به دوستتان بفرستید، در این حالت راهاندازی یک شبکه بیسیم با استفاده از فناوری وای فای بسیار راحتتر خواهد بود و کارها هم سریعتر انجام خواهد شد.
از دیگر مزایای شبکه بیسیم میتوان به هزینه پایین راهاندازی شبکه، انعطاف پذیری بالا در ارتقاء شبکه و همچنین عدم محدودیت در جابهجایی کاربران اشاره کرد. در مقابل شبکه سیمی امنیت بیشتری به نسبت شبکه بیسیم دارد، زیرا امکان هک و نفوذ در شبکه سیمی بسیار کمتر است. همچنین هزینه نگهداری شبکه سیمی بسیار کمتر از شبکه بیسیم است و پایداری بالایی دارد.
شبکه های محلی (LAN) و شبکه های گسترده (WAN)
شبکه محلی متداول ترین شبکه موجود هستند و در مکانهای نسبتاً کوچک مورد استفاده قرار میگیرند. در یک مجموعه محلی که از شبکه LAN استفاده میکند برای اتصال کامپیوترها به یکدیگر از کابل و یا اتصال بیسیم استفاده میکنند. یک شبکه LAN دارای سه بخش مهم میباشد: توپولوژی، رسانه و پروتکلها. در ادامه مطلب دانلود رایگان فیلم آموزشی network+ درمورد توپولوژیها بیشتر صحبت خواهیم کرد.
در شبکه محلی به هر کامپیوتر (یا دستگاهی که به شبکه متصل است) یک گره (Node) گفته میشود. توپولوژی و رسانهای که در یک شبکه استفاده میشود بر اساس مدل مرجع OSI مشخص میشود.
شبکه گسترده به یک شبکه با منطقه جغرافیایی وسیع گفته میشود. در این نوع شبکه، ارتباطات به وسیله خطوط جهانی نظیر مخابرات، ماهواره و دیگر اتصالات انجام میپذیرد و قادر است میلیاردها کامپیوتر و دستگاه را در کل جهان به یکدیگر متصل کند.
در نوع دیگر، از شبکه گسترده برای اتصال دو یا چند شبکه محلی به یکدیگر استفاده میشود. شبکههای گسترده معمولاً از ارتباط نقطه به نقطه (Point To Point) استفاده میکنند. همانطور که میدانید با این نوع ارتباط تنها دو سیستم میتوانند به یکدیگر متصل شوند. برخلاف شبکه محلی که چندین کامپیوتر میتوانستند با یکدیگر در ارتباط باشند.
برای مثال میتوان به دو شرکت اشاره کرد که هرکدام دارای یک شبکه LAN مجزا هستند. اگر بخواهیم این دو شبکه را به یکدیگر متصل کنیم از شبکه WAN استفاده میشود.
سخت افزارهای مورد نیاز برای راه اندازی شبکه
برای راهاندازی هر شبکه به چندین تجهیزات نیاز داریم. برخی از این تجهیزات نرمافزاری هستند و بعد از راهاندازی شبکه باید روی سیستمها نصب شوند. برخی دیگر از تجهیزات نیز سخت افزاری هستند که مهمترین بخش شبکه را تشکیل میدهند. در دسته سخت افزار تجهیزات مورد نیاز برای راهاندازی یک شبکه بسیار زیاد هستند که ما به چند مورد از مهمترین آنها اشاره میکنیم:
-
کارت شبکه
یکی از مهمترین قطعات سخت افزاری مورد نیاز برای راهاندازی شبکه کارت شبکه میباشد. درواقع کارت شبکه سخت افزاری است که کامپیوترها و دستگاهها بدون این قطعه نمیتوانند به شبکه وصل شوند.
در کامپیوترها، کارت شبکه جزئی از مادربورد میباشد که به این نوع کارت شبکه onboard گفته میشود. این کارت شبکهها در مادربوردهای جدید به صورت داخلی وجود دارند. درصورتی که یک سیستم قدیمی و بدون کارت شبکه باشد میبایست یک کارت شبکه به صورت جدا بر روی سیستم نصب گردد.
مهمترین وظیفه کارت شبکه برقراری ارتباط بین کامپیوتر و شبکهای که کامپیوتر در آن است میباشد. در ادامه به برخی از وظایف کارت شبکه اشاره میکنیم:
- کپسوله کردن دادهها
- کدگذاری و کدگشایی سیگنالها
- دریافت و انتقال اطلاعات
- بافر کردن دادهها
- تبدیل سریال به موازی و برعکس
- کنترل دستیابی رسانه (MAC)
-
کابل شبکه
دومین سخت افزار مهم در شبکه کابلها هستند. کابلها انواع مختلفی دارند که هرکدام برای هدف خاصی مورد استفاده قرار میگیرند. کابلها که به رابط نیز معروف هستند برای ارتباط بین گرهها و مرکز شبکه از کابل استفاده میشود. کابلها به سه نوع کوآکسیال، زوج مارپیچ و فیبر نوری تقسیم میشوند. کابلهای کوآکسیال و زوج مارپیچ از جنس مس هستند ولی کابلهای فیبر نوری از جنس شیشه یا پلاستیک هستند که پالسهای نور را از خود عبور میدهند.
-
کابل کوآکسیال (Coaxial)
کابلهای کوآکسیال نوعی کابل مسی هستند که بیشتر در مصارف خانگی و برای آنتن تلویزیون و ماهواره مورد استفاده قرار میگیرد. این کابل دارای یک لایه مرکزی است که این لایه عایق بندی دارد. عایق بندی این کابل باعث میشود که نویز در سینگال تداخل نکند. دور کابل سیمی یک لایه پلاستیکی وجود دارد که دور این عایق یک لایه از جنس مس به صورت بافته شده وجود دارد. درنهایت یک عایق بیرونی همهی این لایهها را پوشانده است.
-
کابل زوج مارپیچ (Twisted-Pair)
کابلهای زوج مارپیچ یا به هم تابیده که به کابلهای TP نیز معروف هستند متداول ترین کابلها در شبکه هستند. مرسومترین کابلهای زوج به هم تابیده به دو نوع UTP و STP تقسیم بندی میشوند. کابلهایی که در شبکه مورد استفاده قرار میگیرند معمولاً از چهار جفت سیم تشکیل یافتهاند. در حالت عادی، یک جفت سیم دادهها را ارسال میکند و یک جفت دیگر دادهها را دریافت میکند. و در حالت پیشرفته دو جفت دادهها را ارسال میکند و دو جفت دادهها را دریافت میکند.
-
کابل UTP
کابلهای UTP در مکانهایی با نویز کمتر استفاده میشود. کابلهای UTP که مخفف Unshielded Twisted Pair میباشد، به صورت چند جفت سیم عایق در یک لایه پلاستیکی قرار دارد. این کابلها به دلیل نداشتن روکش ارزانتر از کابلهای STP میباشند. کابل UTP در مقابل نویزها پایداری کمتری دارد ولی به دلیل قیمت کمتر محبوبتر از کابلهای STP هستند.
-
کابل STP
این کابل همانند کابل UTP به صورت چند جفت سیم عایق در یک لایه پلاستیکی قرار دارند که علاوه بر عایق خود سیمها، یک شیلد از جنس فلز فویل مانند از سیمها محافظت میکنند. STP مخفف Shielded Twisted Pair میباشد که لایه حفاظتی آن از کابل درمقابل نویزها محافظت میکند و از تاثیرات نامطلوب سینگالهای منفی جلوگیری میکند.
-
کابل فیبر نوری (Fiber Optic Cable)
کابلهای فیبر نوری بیشتر برای ارتباطات بین المللی مورد استفاده قرار میگیرند اما در شبکههای شهری هم به کار برده میشود. استفاده از شبکه با کابل فیبر نوری باعث میشود سرعت و کیفیت انتقال اطلاعات افزایش یابد و قابل اطمینانتر از دیگر کابل کشیها هستند. از کابل فیبر نوری بهتر است به جای شبکههای بزرگ که از اتصالات بیسیم و ماهوارهای بهره میبرند، استفاده شود.
در مصارف خانگی برای اینکه بتوان از سرعت بالاتر بهره برد و در عین حال دارای هزینه کمتری باشد از ترکیب کابل فیبر نوری و مسی استفاده میشود. بدین صورت که کابل کشی بین شهری تا جعبه کابلها از فیبر نوری استفاده میشود و سپس از جعبه کابل تا خانهها از کابل مسی استفاده میشود. در این صورت سرعت بهتر از کابل کشی تمام مسی خواهد بود.
-
سوئیچ (Switch)
در شبکه برای اتصال گرهها به یکدیگر از یک دستگاه به عنوان مرکز شبکه استفاده میشود که اصطلاحاً به آن سوئیچ گفته میشود. ارسال و دریافت دادهها در سوئیچ با استفاده از مک آدرس انجام میپذیرد. همانطور که میدانید هر دستگاهی دارای یک مک آدرس منحصر به فرد است. در سوئیچ یک جدول به نام جدول مک آدرس وجود دارد که در آن آدرسهای مک ذخیره میشوند.
با استفاده از سوئیچ، ارتباط بین دو کامپیوتر به راحتی انجام میشود و کارها به سرعت انجام میپذیرند.
توپولوژی چیست؟
توپولوژی (Topology) نوعی چیدمان شبکه یا الگویی خاص است برای متصل کردن کامپیوترها و دستگاهها (گرهها) به یکدیگر. انتخاب نوع توپولوژی به چند مورد بستگی دارد. از جمله هدف پیاده سازی شبکه، اندازه شبکه و نوع کابلی که در شبکه استفاده خواهد شد. یعنی نمیتوان از یک نوع خاص کابل برای بستن چندین نوع توپولوژی استفاده کرد. با وجود این امکان اتصال چندین شبکه با توپولوژیها و کابلهای مختلف به همدیگر وجود دارد.
انواع توپولوژی شبکه
توپولوژی ها در شبکه انواع مختلفی دارند که هر کدام از آنها به منظور کار خاصی استفاده میشود. زمانی که میخواهید یک شبکهی محلی راهاندازی کنید مهمترین مسئله انتخاب نوع کابل و توپولوژی میباشد. با توجه به منطقه جغرافیایی و اهداف راهاندازی شبکه باید از توپولوژی مناسب استفاده کنید. در ادامه به معرفی پرکاربردترین توپولوژیهای شبکه خواهیم پرداخت.
توپولوژی خطی (Bus)
توپولوژی خطی یا باس (Bus) سادهترین و کم هزینهترین نوع توپولوژی میباشد که تمامی کامپیوترها به صورت دو به دو و پشت سر هم با استفاده از یک کابل واحد (مانند تصویر زیر) به یکدیگر متصل هستند.
این کابل واحد تمامی کامپیوترها را به یکدیگر متصل میکند و از آنجایی که همه کامپیوترها به هم وصل هستند، زمانی که دادهای ارسال میشود تمامی کامپیوترها به ترتیب اطلاعات را دریافت میکنند تا زمانی که داده به مقصد برسد. از مزایای این نوع توپولوژی میتوان به هزینه کمتر کابل کشی در مقایسه با دیگر توپولوژیها مقایسه کرد. از سری معایب این نوع توپولوژی میتوان به سرعت کم شبکه، ترافیک در شبکه و از کار افتادن شبکه در صورتی خرابی کابل اصلی اشاره کرد.
توپولوژی ستاره ای (Star)
توپولوژی ستارهای یا استار (Star) پرکاربردترین نوع توپولوژی میباشد که تمامی کامپیوترها به صورت مستقیم به مرکز شبکه یعنی سوئیچ (مانند تصویر زیر) وصل هستند.
سوئیچ به عنوان سرور عمل میکند و دادهها هنگام ارسال ابتدا به سوئیچ فرستاده میشوند و سپس از طریق سوئیچ به کامپیوتر مقصد ارسال میشود. از مزایای این توپولوژی میتوان به سرعت بالای انتقال اطلاعات، تنظیم آسان شبکه و ترافیک کمتر اشاره کرد. از معایب این توپولوژی میتوان به هزینه بالای راهاندازی و از کار افتادن کل شبکه در صورت خرابی سوئیچ اشاره کرد.
مدل های مرجع شبکه
با ادامه پست دانلود رایگان فیلم آموزشی network+ با ما همراه باشید. در دنیای شبکه دو مدل مرجع با نامهای OSI و TCP / IP وجود دارند که استاندارد و روند تبدیل اطلاعات را تعیین میکند. برای انتقال اطلاعات در بین سیستمها به یک مدل مرجع نیاز داریم تا بتوانیم با دستگاههای مختلف ارتباط برقرار کنیم. در ادامه به معرفی دو مدل مرجع به صورت کوتاه و کاربردی میپردازیم.
مدل OSI
مدل OSI مخفف Open System Interconnection میباشد و بیشتر با نام مدل مرجع برای ارتباطات داخلی سیستمهای باز نیز شناخته میشود. این مدل یک فرضیه است و از هفت لایه با نامهای زیر تشکیل یافته است:
- لایه فیزیکی (Physical Layer)
- لایه پیوند-داده (Data Link-Layer)
- لایه شبکه (Network Layer)
- لایه انتقال (Transport Layer)
- لایه نشست (Session Layer)
- لایه ارائه (Presentation Layer)
- لایه کاربرد (Application Layer)
این مدل مرجع تنها به صورت یک ابزار کمکی برای دیگر پروتکلها به کار میرود و همانند مدل TCP / IP به صورت کاربردی و عملی مورد استفاده قرار نمیگیرد. مدل مرجع OSI نحوه ارسال و دریافت داده را از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر شرح میدهد.
مدل TCP / IP
مدل TCP / IP برخلاف OSI یک پروتکل ارتباطی در شبکه است که مخفف Transmission Control Protocol / Internet Protocol میباشد. پروتکل باعث میشود سیستمهای کامپیوتری بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و دادههای خود را به یکدیگر ارسال کنند. اگر این پروتکل وجود نداشته باشد امکان دسترسی به اینترنت وجود نخواهد داشت. پس این پروتکل حائز اهمیت است.
در دنیای اینترنت دادهها به بستههای کوچک به نام Packet (پاکت) تبدیل میشوند. این بستهها برای ارسال از آدرس آی پی (IP) استفاده میکنند. در آن سوی شبکه دادهها برای دریافت شدن از TCP استفاده میکنند.
این پروتکل در ابتدا تنها برای اینترنت طراحی شده بود اما امروزه در دیگر شبکهها نیز استفاده میشود. مدل TCP / IP از چهار لایه با نامهای زیر تشکیل یافته است:
- لایه پیوند (Network Interface / Access – Link Layer)
- لایه اینترنت (Internet Layer)
- لایه انتقال (Transport Layer)
- لایه کاربرد (Application Layer)
معرفی فیلم های آموزشی Network+
همانطور که میدانید آموزش تصویری و ویدیوئی بهترین نوع تدریس هستند. در این پست ابتدا با مبانی شبکه آشنا شدیم و در ادامه میخواهیم دوره آموزشی Network+ فرادرس را با تدریس مهندس عباس ولیزاده را به شما معرفی کنیم. این آموزش در ۵ درس و ۲۲ جلسه فیلم آموزشی تهیه شده است.
تهیه این دوره با نحوه نصب و راهاندازی شبکه آشنا خواهید شد و قادر خواهید بود ساختار شبکه LAN را درک کنید. همچنین با اصول انتقال اطلاعات در شبکه، سخت افزارها، عیب یابی شبکه آشنا خواهید شد و سپس به عنوان تکنسین شبکه کامپیوتری وارد بازار کار شوید.
برای مشاهده سرفصلها و تهیه این دوره آموزشی جامع و کاربردی بر روی لینک زیر کلیک کنید.
سخن آخر در مورد دانلود رایگان فیلم آموزشی network+
در پست دانلود رایگان فیلم آموزشی network+ در مورد شبکه و انواع آن صحبت کردیم. شبکه در واقع یک نوع ارتباط بین سیستمهای کامپیوتری میباشد و امکان تبادل اطلاعات و دادهها را فراهم میسازد. استفاده از شبکه باعث میشود سرعت انتقال اطلاعات افزایش یابد و همچنین قابلیت کنترل دادهها را انجامپذیر میکند البته ممکن است مشکلات و مباحث امنیتی از جمله نفوذ به شبکه نیز پیش بیاید. شبکهها انواع مختلفی دارند که استفاده از نوع مناسب شبکه موجب صرفه جویی در وقت و هزینه و همچنین پیشرفت در سرویس دهی و خدمات میشود.