مقدمه
همه ما دوران کودکی را پشت سرگذاشتیم و میدانیم که چقدر بازی با اسباب بازی و دوستان هم سن و سال در روح و روان ما تاثیر مثبت دارد. با افزایش آپارتمان نشینی و حساسیت پدرومادرها در تربیت فرزند دیگر مثل قبل بچهها در کوچه و خیابان بازی نمیکنند و این بازیها محدود به خانه شده است. همه پدر و مادرها میدانند بازی از ضروریترین نیازهای یک کودک است و برای رشد ذهنی و جسمی او لازم میباشد.
یکی از جایگزینهای بازیهای کامپیوتری، بازیهای فکری است که برای پرورش رشد و خلاقیت کودکان طراحی شدهاند. خرید اسباببازیهای متنوع و مختلف چالش ذهنی بیشتری را برای کودک ایجاد میکند. والدین میتوانند این اسباب بازیها را متناسب با سن و سلیقه کودک انتخاب و خریداری کنند.
امروزه با در دسترس بودن گوشیهای هوشمند و کامپیوتر، کودکان و نوجوانان نیز به فضای مجازی و بازی های موجود سوق پیدا کردند. کمتر کودکی پیدا میشود که بازیهای کامپیوتری را بلد نباشد. بنابراین خرید یا انجام بازی های فکری یک انتخاب هوشمندانه برای تقویت ذهن و جسم کودک از سوی والدین است تا هم روابطشان را با یکدیگر صمیمیتر کنند و هم ذهن کودکشان را از بازیهای پوچ و به درد نخور دور کنند.
فواید بازی های فکری برای کودکان
تا حالا برایتان سوال شده است که اصلاً فایده بازی فکری برای کودکان چیست؟ شاید وقتی وارد مغازهی اسباب بازی فروشی میشوید و با انواع مختلف اسباب بازی و بازی های فکری و هوشی مواجه شوید با خود فکر کنید که کدام برای فرزندم مناسب است؟ یا اصلا چه فایدهای دارد که از کودکی به جای بازیهای عادی، بازیهای هوشی و فکری را انجام دهد؟ در ادامه میخواهیم چند مورد از این فواید را ذکر کنیم تا جواب سوالات خود را بگیرید.
۱- تقویت ذهن با ایجاد هماهنگی بین چشم ها و دست ها
احتمالاً برایتان پیش آمده است که می خواهید کاری انجام دهید و تمرکز کافی برای انجام آن ندارید. هنگامی یک فرد می تواند کارش را به درستی انجام دهد که تمرکز و دقت کافی داشته باشد. بنابراین هماهنگی بین دست و چشم و توانایی تمرکز بر روی یک کار از ویژگیهای یک فرد محسوب میشود. این ویژگی در سنین پایین باید تقویت شود.
بیشترین حجم از ورود اطلاعات از طریق حس بینایی انجام میشود پس تقویت این حس بسیار مهم و حیاتی است. در سن پایین کودک نیاز دارد فعالیت هایی را انجام دهد تا به ایجاد هماهنگی بین اعصاب و عضلات بدن، هماهنگی ایجاد شود. هماهنگی بین چشم و دست مانند مهارتهای دیگر می تواند با آموزش و تمرین بهتر شود.
۲- لذت بخش بودن آموزش و بازی برای کودک
هنگام بازی کردن کودک، به خصوص بازیهای آموزشی، مهارتهای بیشتری را کسب میکند. کودکان از طریق بازی، با رنگها، اعداد، جهتها و شکلهای مختلف آشنا میشوند و آنها را یاد میگیرند و تجربه های زیادی کسب می کنند. زمان بازی، مطالب آموزشی با میل و علاقه یاد گرفته میشود. به همین دلیل است که معلم ها معتقد هستند مطالب درسی را همراه با بازی و سرگرمی به کودکان آموزش دهند. از نمونههای بازی فکری میتوان به دومینو اشاره کرد که در راستای آموزش این بازی توسط مجموعه پی استور پاورپوینتی طراحی شده که میتوانید در لینک زیر مشاهده کنید.
۳- بازی و افزایش خلاقیت در کودک
خلاقیت در زندگی کودکان نقش ویژه ای دارد و نیازمند این است که پد و مادرها با راه و روش های اصولی این توانایی را در کودکانشان پرورش دهند. یکی دیگر از بهترین راهها همراه شدن کودک در بازی هایی است که می تواند خلاقانه چیزی بسازد و از آن لذت ببرد. همه کودکان پر از حس کنجکاوی هستند که والدین باهوش از طریق بازی های فکری و اصولی می توانند این مورد مهم را در فرزندانشان تقویت کنند.
۴- جایگزینی مناسب برای بازی های کامپیوتری و موبایلی
امروزه با پیشرفت فناوری و زندگی الکترونیکی کودکان بیشتر از گذشته در بازی های کامپیوتری و موبایلی غرق می شوند. این کارها در دراز مدت باعث عدم تمرکز و گوشه گیری میشود. بازی های فکری محیط مناسبی را برای کودکان و قرار گرفتن آن ها در بین هم سالان خود ایجاد میکند. لذت بازیهای فکری به خصوص در بین دوستان آنقدر زیاد است که ناخوداگاه کودک و نوجوان موبایل و کامپیوتر را فراموش می کند.
۵- تقویت و افزایش اعتماد به نفس کودک
وقتی کودک به کلمه ” توانستن ” باور داشته باشد، اعتماد به نفس کودک تقویت میشود. پدر و مادرها از توانایی کودک خود به خوبی آگاهند و می توانند با بازیهای مناسب سن او، تواناییهای کودک را تقویت کنند و باعث خودباوری در فرزند خود شوند. اهمیت این بازیها زمانی معلوم میشود که کودک هنگام مواجه با مشکل زود نااُمید نمیشود و به دنبال راه حلی برای حل آن مسئله است. برای آگاهی از تاثیر اعتماد به نفس در زندگی افراد فایل آماده در لینک زیر را مطالعه کنید.
معرفی ۵ نوع از بازی های فکری برای کودکان
طبق آمار بیشتر مهارتهای ذهنی تا ۵ سالگی شکل میگیرد. بازیها باید طوری انتخاب شوند که مناسب سن فرزندتان باشد. در ادامه مطلب بازی های فکری برای کودکان به معرفی ۵ نوع بازی مناسب میپردازیم که برای رشد و تقویت ذهن و هوش کودک شما طراحی شده است.
۱- حلقه های رنگی یا حلقه هوش
حلقه هوش که به حلقههای رنگی نیز معروف است یکی از بازیهای معروف برای سنین ۱تا ۴ سال است که به رشد ذهنی کودک کمک میکند. همانطور که در عکس مشاهده میکنید این اسباب بازی مجهز به یک میله مخروطی و تعدادی حلقه رنگی میباشد. کودک شما به خاطر رنگهای متنوع و جذاب به این بازی علاقمند خواهد شد. نحوه استفاده از بازی چنین است که حلقه ها را به ترتیب اندازه از بزرگ ترین حلقه تا کوچک ترین حلقه وارد میله میکند.
در ابتدا شاید به نظرتان بازی ساده و پیش افتادهای به نظر برسد اما برای یک کودک یک ساله یا دوساله که به تازگی زبان باز کرده است، تشخیص اندازهها کار مهمی خواهد بود. همچنین میتوانید رنگها را نیز آموزش دهید. این بازی سبب خواهد شد مهارتهای حرکتی و دیداری کودک پرورش یابد. همچنین باعث تقویت هماهنگی چشم و دست می شود که در دوران مدرسه نیز مفید خواهد بود.
۲- بازی دست چین
بازی دست چین در رده های سنی پنج سال به بالا کاربرد دارد و نوع بازی به صورت جمعی ۲ تا ۴ نفره و جزو بازی های سرعتی و هیجان انگیز است. همانطور که در شکل مشاهده می کنید شامل ۲۰ لیوان رنگی و ۲۴ تا کارت بازی و ۱ عدد رنگ فلزی و یک دفترچه برای راهنمایی است.
کارت های رنگی، دارای ترکیب رنگ های متفاوتی هستند و بازیکنان باید به سرعت و در سریع ترین زمان ممکن ترکیب رنگ موجود در کارت را با لیوان های بازی بسازند و سپس زنگ را به صدا درآورند. این بازی برای کودکان ۵ سال به بالا سبب میشود سرعت و تیزبینی خود را به چالش بکشند. هدف این بازی پرورش مهارتهای دست ورزی است که در پایه اول و دوم ابتدایی این مورد بسیار با اهمیت است. در راستای این موضوع بازی مهاجمان فضایی را برای شما معرفی میکنیم که در لینک زیر سورس کد مربوطه درج شده است.
۳- بازی دوز ۴ سو
یکی از قدیمیترین بازی فکری دوز است که هنوز هم بین جوانان و نوجوانان و کودکان محبوب میباشد. بازی دوز قدیمی را روی یک کاغذ سفید می کشیدند و بازی میکردند. اما حالا در طرحی جدید که شامل یک صفحه ایستاده حفرهدار و ۴۴ مهره رنگی است. هر بازیکن نسبت به رنگ مورد علاقه خود یکی را انتخاب میکند و به نوبت داخل حفرهها قرار میدهند.
در نهایت کسی برنده است که زودتر بتواند در یکی از ردیف های عمودی یا افقی یا مورب ۴ مهره را پشت سر هم قرار دهد. این بازی فکری نیز بسیار هیجان انگیز بوده و کودک را در زمینه های حل مسئله و چگونگی تصمیم گیری پرورش میدهد. کودک رقابت را در این بازی یاد می گیرد و می تواند با تصمیم گیری هوشمندانه حرکت بعدی رقیب خود را حدس بزند.
۴- بازی راز جنگل
راز جنگل بازی جالب و دلنشینی است که کودکان می توانند با آن خاطره بسازند. این بازی ماجرای حکمرانی است که به دنبال فرد بالیاقتی برای جانشینی خود میگردد. به او خبر رسیده است که در اطراف قلعه گنج های زیادی وجود دارد که پنهان شده است. او تصمیم میگیرد کسی را که محل گنج را پیدا کند و به قلعه برود و به حکمران بگوید را به جانشینی بپذیرد.
این بازی با کارت و مهره انجام میشود و برای کودکان ۹ سال از محبوبترین بازیهای فکری محسوب میشود. بازی راز جنگل تمرکز و حافظه کودک را تقویت میکند. این بازی با انداختن تاس و به صورت شانسی انجام میشود و کودک میآموزد که چون تاس شانسی است نباید در صورت باخت، اخلاق بازی را زیر پا بگذارد.
۵- جورچین یا پازل جیگسا
بازی پازل اهمیت ویژهای برای کودکان دارد و بر هوش و تواناییهای ذهنی او اثر مثبت میگذارد. تقویت حافظه، قدرت حل مسئله، درک مفاهیم هندسی، افزایش اعتماد به نفس و افزایش تمرکز و تخیل در کودک از جمله فواید بازی پازل برای کودکان است. پازل ها برای هر رده سنی انواع مختلفی دارد.
با توجه به درجهی دشواری و آسانی پازل و تعداد تکههای پازل می توانید انتخاب کنید. آسانترین نوع پازل ۴ تکه است و برای کودکانی که برای اولین بار است بازی کنند، طراحی شده است. با توجه به افزایش سن و بالا رفتن مهارت فرزند خود می توانید برای او پازلهای دارای تکههای بیشتر و بزرگتر و تصویرهای پیچیده انتخاب و تهیه کنید. از بازیهای فکری میتوان به بازی سودوکو اشاره کرد که در لینک زیر سورس کد مربوطه درج شده است.
سخن آخر در بازی های فکری برای کودکان
به انتهای مطلب بازی های فکری برای کودکان رسیدیم. برای جمع بندی مطالب گفته شده باید بگوییم که نباید از بازیهای فکری برای رشد ذهنی و تقویت مهارتهای کودک غافل شوید. حتماً در انتخاب و خرید بازی به سن و علاقه فرزند خود توجه کنید. حتی بعضی بازیها را نیز میتوان با خانواده انجام داد و لحظات خوشی را در خاطرات کودکی فرزندتان حک کنید. بازیهای زیادی وجود دارد که ما فقط تعدادی از آنها را معرفی کردیم. امیدواریم مطالب گفته شده مفید بوده باشد.