اگر شما نیز مایلید بیشتر در مورد تاثیر آموزش ضمن خدمت بر بهره وری کارکنان بدانید قطعاً این مطلب میتواند برای شما بسیار مفید باشد. قبل از اینکه به سراغ ادامه مقاله برویم مایلم طرح آموزش سازمانی فرادرس را به شما معرفی کنم؛ در این طرح آموزشی سازمانها و شرکتها میتوانند با هزینه اندک به تمامی آموزشهای فرادرس دسترسی داشته باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به لینک زیر مراجعه کنید:
آموزش ضمن خدمت چیست؟
آموزش ضمن خدمت یا OJT (on the job training) به نوعی به آموزش توانایی و دانشهای موردنیاز به کارکنان در راستای انجام کاری خاص و در محیط کار، گفته میشود. در آموزش ضمن خدمت از آموزشهایی کاربردی جهت ارتقا سطح مهارت کارکنان در انجام وظایف سازمانی بهره گرفته میشود. آموزش ضمن خدمت در واقع آموزشی است که بعد از استخدام فرد در سازمان انجام خواهد شد و این آموزش با هدف آمادهسازی افراد جهت اجرای هر چه بهتر مسئولیتها و بهبود تواناییها و مهارتهای کارکنان اتفاق خواهد افتاد.
این نوع آموزش به شکل امروزی خود از سده ۱۴ خورشیدی و از سوی جوامع غربی آغاز شد. در هر کشور و هر سازمانی براساس گستره آموزش ضمن خدمت، ممکن است آموزش ضمن خدمت، تعریف خاص خود را داشته باشد. از این رو در کنار تعاریف بالا همچنین میتوان گفت که آموزش ضمن خدمت به معنای بهبود نظامدار و پیوسته استخدام شدگان از جهت دانش، مهارت و رفتارهای مرتبط با رفاه کارکنان و سازمان موردنظر میباشد.
لذا آموزش ضمن خدمت با هدف ایجاد توانایی بیشتر در زمینه تولید، افزایش قابل توجه کارایی در شغل فعلی و نیز دستیابی به شرایط مطلوب برای کسب مقامات بالاتر صورت میگیرد. براساس تعاریف ذکر شده میتوان گفت به آموزشی، آموزش ضمن خدمت گفته شود دارای شرایط زیر باشد:
- آموزشی که بعد از استخدام فرد در یک موسسه یا سازمان انجام شود؛
- با هدف آماده سازی فرد در جهت اجرای بهینه وظایف و مسئولیتهای کاری صورت پذیرد؛
- این آموزش به طور عمده در سه محور اصلی توسعه دانش، بهبود مهارت ها و ایجاد یا تغییر نگرش ها ارائه خواهد شد؛
- جهتگیری اصلی این نوع آموزش، امور یا وظایف مورد تصدی است.
تاثیر آموزش ضمن خدمت بر بهره وری کارکنان باعث شده این روزها خیلی از سازمان ها رفته رفته به اهمیت آموزش کارکنان خود پی ببرند.
انواع آموزش ضمن خدمت
پیش از بررسی تأثیر آموزش ضمن خدمت نیاز است که ابتدا با انواع آموزش ضمن خدمت و نیز کاربرد هر یک آشنایی پیدا کنیم. به طور کلی دسته بندی های مختلفی میتوان برای آموزش ضمن خدمت در نظر گرفت.
انواع آموزش ضمن خدمت براساس زمان
براساس زمان، آموزش های ضمن خدمت به سه دسته زیر تقسیم خواهند شد:
۱. آموزش کوتاه مدت تخصصی
این دسته از آموزشها معمولاً بین چند هفته تا چند ماه طول میکشند و اغلب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند چرا که بر پایه نیازهای مهم سازمان و کارکنان طراحی خواهند شد. این آموزشها تحت عنوان دوره آموزشی ارائه خواهند شد.
۲. آموزش بلند مدت
منظور از آموزش بلند مدت آموزشی است که در بازه زمانی طولانیتر انجام شده و در پی آن مدرک تحصیلی بالاتری اتخاذ خواهد شد. این آموزش سازمانی در کشورهایی چون پاکستان، ایران، تایلند و… بسیار رایج است. این آموزش ها بایستی کاملاً منطبق با وظایف و مسئولیت های شغلی افراد و نیازهای سازمانی باشند.
۳. آموزش ترکیبی یا بینابین
این دسته از آموزش ها در واقع همچون دوره های کوتاه تخصصی، در یک بازه زمانی کوتاه اتفاق خواهند افتاد اما از ساختار معینی از هدف برخوردار هستند و در انتها، به افراد مدرک تحصیلی داده خواهد شد. به نوعی این آموزش، ترکیبی از دو آموزش قبلی است.
انواع آموزش ضمن خدمت براساس هدف
براساس هدف، آموزش های ضمن خدمت به دسته های زیر تقسیم خواهند شد:
۱. آموزش توجیهی
این آموزش جهت هماهنگی و آگاه سازی کارکنان جدیدالاستخدام ارائه خواهد شد تا بین رویه های فردی کارکنان و انتظارات سازمانی، انطباق لازم ایجاد شود. این آموزش با هدف ایجاد حس ارزشمندی در افراد، اجرای هر چه بهتر وظایف محوله با حداقل ناآشنایی و فشار روحی، شناسایی دقیق منابع حمایتی در اجرای نقش و وظایف حرفه ای خود و تقویت حس مسئولیت و تعهد در قبال وظایف و ارباب رجوع در اختیار کارکنان قرار خواهد گرفت.
۲. آموزش مجدد یا بازآموزی
خیلی از اوقات نیاز است که برای کارکنان از آموزش های بازآموزی استفاده شود. در واقع بعد از مدتی کارکنان به یک تکرار و یادآوری در خصوص محتوای آموزشی پیشین نیاز خواهند داشت. البته این بازآموزی به معنای تکرار مکررات نیست بلکه در این نوع آموزش، مفاهیم و تکنیک های منسوخ شده موردبررسی قرار خواهند گرفته و یافته های جدید آموزش داده میشوند. در چنین شرایطی به خوبی میتوان تاثیر آموزش ضمن خدمت بر بهره وری کارکنان را به چشم دید.
۳. آموزش جبرانی
به منظور جبران و تکمیل آموزش های کارکنان سازمان، از آموزش جبرانی بهره گرفته میشود. در خیلی از سازمان ها ممکن است افراد در زمان استخدام، مهارت یا دانش کافی نداشته باشند. از این رو گاهی نیاز است که بعد از استخدام برای افراد آموزش جبرانی در نظر گرفته شده تا به این شکل وضعیت آموزشی و تحصیلی افراد بهبود پیدا کند.
۴. آموزش دانش افزایی یا ارتقایی
این نوع از آموزش ها با دو هدف مهم ارائه پیشرفت ها و اطلاعات علمی جدید به کارکنان و نیز کمک به آنها برای کسب صلاحیت ها و مدارک تحصیلی بالاتر است. این دوره ها به شکل های مختلفی چون آموزش از راه دور و مجازی، آموزش حضوری، دوره های نیمه وقت و… قابل ارائه هستند. در برخی سازمان ها این آموزش تحت عنوان کارگاه آموزشی پیشرفته اجرا میشود.
انواع آموزش ضمن خدمت براساس ماهیت
این نوع دسته بندی آموزش های ضمن خدمت نیز دارای انواع ذیل میباشد:
۱. آموزش عمومی
برای ایجاد وحدت بینش، نگرش و طرز تفکر در بین کارکنان سازمان و ایجاد یا توسعه برخی مهارتهای عمومی در کارکنان از این نوع آموزش ها بهره گرفته میشود.
۲. آموزش تخصصی (ویژه)
معمولاً در این نوع آموزش، به مواردی پرداخته خواهد شد که در دوره های آموزشی پیش از خدمت، چندان مورد اهمیت قرار نگرفته اند. اما برای دستیابی کارکنان به مهارت ها و توانایی های ویژه جهت رفع نیازهای سازمان، گاهی بعد از خدمت به این آموزش ها نیاز خواهد بود. در آموزش های سازمانی فرادرس، به تمامی این آموزش ها به صورت کاملاً تخصصی پرداخته شده است و از این رو هر سازمانی میتواند به کمک این تیم، با بهره گیری از آموزش های مناسب از تاثیر آموزش ضمن خدمت بر بهره وری کارکنان برخوردار شود.
لزوم و اهمیت آموزش ضمن خدمت بر بهره وری کارکنان
امروزه هر سازمانی به نسبت گذشته به اهمیت رشد نیروی انسانی از طریق آموزش و پرورش پی برده است و به همین دلیل تاکیدها بر روی این موضوع بیشتر از هر زمان دیگری است. از طریق این آموزش، میتوان تحولی عظیم را در مدیریت نوین به وجود آورد. به همین دلیل یکی از مهمترین وظایف هر مدیری این است که به شکلی جدی به مبحث آموزش کارکنان خود بپردازد. هر مدیر موظف است که از طریق تدوین مستمر برنامه های آموزشی، به کارها بهبود بخشیده و راه موفقیت را برای کارکنان و سازمان هموار سازد.
آموزش یکی از موثرترین ابزارها و قدرتمندترین فرآیندها به منظور انتقال دانش و مهارت به نیروی انسانی و آماده سازی آنها جهت انجام هر چه بهتر وظایف است. امروزه به دلیل تاثیر آموزش ضمن خدمت بر بهره وری کارکنان بر روی بقاء رشد و تداوم توسعه، بخش قالب توجهی از درآمد ناخالص کشورهای توسعه یافته صرف، آموزش و تربیت نیروهای انسانی خواهد شد تا از طریق آموزش مهارتهای ضروری به کارکنان، بهره وری کار به میزان بالایی افزایش پیدا کند.
اجرای آموزش ضمن خدمت همچنین موجب ژرف بینی، جامع نگری، پرورش استعدادها و نیز پایبندی افراد به ارزش های سازمانی نیز از دیگر تاثیرهای این آموزش بر روی کارکنان محسوب میشود. آموزش ضمن خدمت از مهمترین فعالیت های مستمری است که جهت تطبیق نیروی انسانی با شرایط متغیر سازمان و محیط بایستی اجرا گردد و مدیران در اداره سازمان ها به وسیله آموزش میتوانند به موفقیت های بیشتری در خصوص مدیریت و کنترل شرایط دست پیدا کنند.
آموزش ضمن خدمت بر بهره وری کارکنان چه تاثیری دارد؟
با آموزش و ارتقاء نیروی انسانی میتوان به یک نظام اداری مطلوب و مناسب رسید. این که انسان روز به روز بر طبیعت تسلط بیشتری پیدا میکند، از ناشناخته ها به شناخت و آگاهی بیشتری دست یافته است و از پژوهش ها جهت یافتن تکنیک ها و ابزارهای جدید جهت حل مسائل و مشکلات جامعه علی الخصوص در کشورهای در حال توسعه بهره گرفته میشود همگی دست به دست هم داده تا آموزش نیروی انسانی اهمیت بیشتر در جوامع و سازمان ها پیدا کند.
تلاش ایران در جهت نیل به رشد و توسعه مطلوب نیز باعث شده در کشور ما نیز سبب شده سازمان های بسیار به دنبال ارتقاء از آموزش کمک بگیرند. از بین موارد تاثیر آموزش ضمن خدمت بر بهره وری کارکنان میتوان به سه مورد کلی زیر اشاره نمود.
۱. دستیابی به نیروی انسانی کارآمد
هر کشور بسته به میزان تلاش و توانایی افراد درون آن پیشرفت خواهد نمود. از این رو به کمک نیروی انسانی کارآمد ضمن رشد یک سازمان، میتوان به جامعه پیشرفته نیز دست پیدا نمود. به منظور تحقق توسعه، بایستی نیروی انسانی باکیفیت و باصلاحیت پرورش داد و تنها با انسان های فرهیخته است که میتوان به پیشرفت همه جانبه رسید. قطعاً آموزش باعث شده که یک سازمان، حرکتی رو به جلو داشته و بسیار سریعتر راه موفقیت را طی کند.
۲. تطبیق نیروی انسانی با شرایط متغیر سازمان
با آموزش ضمن خدمت، کارمندان و نیروی انسانی بسیار بهتر شرایط متغیر سازمان و محیط را درک نموده و خود را با آنها تطبیق خواهند داد. در واقع آموزش ابزاری جهت اداره هر چه بهتر سازمان توسط مدیران میباشد. با بهره گیری از آموزش و ارتقاء توانمندی های نیروی انسانی، به سادگی میتوان به نظام اداری مطلوب رسید. آموزش صحیح سبب شده کارکنان به درک و آگاهی بیشتری دست پیدا نموده و خیلی راحت تر، شرایط سازمان را درک کرده و به آنها پایبند باشند.
۳. حل آسانتر مشکلات سازمان
از طریق آموزش و افزایش مهارت کارکنان میتوان به خوبی به نیروی انسانی دست یافت که خود به صورت خودجوش به فکر حل مشکلات سازمان و ارتقاء و پیشرفت آن خواهند بود. در واقع افراد در کنار پیشرفت خود، پیشرفت سازمان را نیز یک دغدغه میدانند. از این رو نسبت با آگاهی از ناشناخته ها و یافتن تکنیک های جدید بهتر میتوانند در مسیر پیشرفت سازمان و حتی جامعه گام بردارند. لذا مدیران به خوبی میتوانند روی کارکنان نیز برای پیشرفت سازمان و از میان برداشتن موانع حساب باز کنند.
انتخاب مناسب در زمینه آموزش ضمن خدمت کارکنان
تا به این جا در خصوص تاثیر آموزش ضمن خدمت بر بهره وری کارکنان صحبت کردیم و به این نتیجه رسیدیم که آموزش ضمن خدمت راه موفقیت و پیشرفت هر سازمانی است. اما این که چه آموزشی برای کارکنان در نظر گرفته شود نیز موضوعی بسیار مهم و حائز اهمیت است. در واقع به اندازه اهمیت آموزش ضمن خدمت، این که از چه آموزشی استفاده شود نیز مهم میباشد. هر سازمانی ممکن است بسته به شرایط خود، اهدافی که داشته و همچنین سطح مهارت و دانش کارکنان خود به آموزش خاصی نیاز داشته باشد.
برخی سازمان ها با یک دوره آموزش کوتاه مدت به نتیجه خواهند رسید اما سازمانی دیگر به آموزش بلند مدت نیاز خواهد داشت. حتی گاهی برای کسب نتیجه مطلوب باید چندین آموزش به صورت سازماندهی شده و منظم برای کارکنان در نظر گرفته شود. از این رو مدیران باید در این زمینه با درایت و تدبر لازم، بهترین آموزشها را برای کارکنان انتخاب کنند.
تیم فرادرس، مجموعه عظیمی از بهترین آموزش های سازمانی را برای سازمان های مختلف در نظر گرفته است. شما به راحتی این امکان را خواهید داشت تا برای افزایش آگاهی کارکنان خود از آموزش های مختلف این تیم بهره بگیرید. طرح آموزش سازمانی فرادرس بهترین، موثرترین و کم هزینه ترین راه برای دستیابی به کارکنانی کارآمد و همچنین مشاهده تاثیر آموزش ضمن خدمت بر بهره وری کارکنان خواهد بود.