افعال داتیو ساز آلمانی کدامند؟ آشنایی با حالت داتیو آلمانی با مثال‌های کاربردی
تسلط بر افعال داتیو ساز آلمانی کار آسانی نیست و تنها به حفظ کردن چند جدول نیز محدود نمی‌شود؛ نکات بسیار بیشتری برای یادگیری حالت داتیو در دستور زبان آلمانی وجود دارد. برای درک واقعی نحوه و زمان استفاده از این حالت، باید در مورد آرتیکل‌ها، افعال، حروف اضافه، مفعول‌های غیرمستقیم، ترتیب کلمات و موارد دیگر بیاموزید. اگرچه ممکن است دلهره‌آور به نظر برسد، اما وحشت نکنید! یادگیری حالت داتیو آلمانی ممکن است ساده‌ترین کاری نباشد که انجام می‌دهید، اما مطمئناً غیرممکن نیست.
تنها چیزی که نیاز دارید، استراتژی مناسب و صبر کافی است. در این مقاله شما را با حالت داتیو آلمانی آشنا خواهیم کرد. اما مهم است بدانید که برای یادگیری کامل این حالت سخت گرامری، نیاز به گذراندن یک دوره و بهره‌گیری از دانش یک استاد متخصص دارید. برای این منظور، می‌توانید از مجموعه آموزش‌های زبان آلمانی فرادرس کمک بگیرید که از سطح مقدماتی تا پیشرفته دستور زبان آلمانی را پوشش می‌دهند.
حالت داتیو در زبان آلمانی چیست؟
زبان آلمانی ۴ حالت دارد. آن‌ها عبارتند از:
- نومیناتیو (Nominativ)
- گنتیو (Genitiv)
- داتیو (Dativ)
- آکوزاتیو (Akkusativ)
همانطور که می‌بینید، داتیو سومین حالت آلمانی است که به عنوان Wem-Fall نیز شناخته می‌شود. این بدان دلیل است که در زبان آلمانی، وقتی سؤالاتی را که با Wem/Was شروع می‌شود می‌پرسید یا به آن‌ها پاسخ می‌دهید، از افعال داتیو ساز استفاده می‌کنید. مثلاً:
- Wem gehört das Fahrrad? – این دوچرخه متعلق به چه کسی است؟ (این دوچرخه‌ی کیست؟)
- Das Fahrrad gehört mir. – دوچرخه مال من است.
- Wem hilfst du? – به چه کسی کمک می‌کنی؟
- Ich helfe dir. – به تو کمک می‌کنم.
زمان استفاده از افعال داتیو ساز در دستور زبان آلمانی
قبل از اینکه به نحوه استفاده از داتیو بپردازیم و بررسی کنیم که اشکال مختلف داتیو چگونه به نظر می‌رسند، مهم است که بدانید چه زمانی باید از داتیو استفاده کنید. چند حالت مختلف هستند که به داتیو نیاز دارند. این حالت‌ها عبارتند از:
مفعول غیرمستقیم
رایج‌ترین کاربرد حالت داتیو آلمانی زمانی است که به یک مفعول غیرمستقیم در جمله اشاره می‌کنید. مفعول غیرمستقیم معمولاً اسم یا عبارتی است که مفعول مستقیم را دریافت می‌کند. مثلاً:
- Ich gebe meiner Mutter Blumen. (به مادرم گل می‌دهم.)
- Ich – فاعل
- Blumen – مفعول مستقیم
- meiner Mutter – مفعول غیرمستقیم
- Du gibst dem Kind das Buch. (تو کتاب را به کودک می‌دهی.)
- Du – فاعل
- das Buch – مفعول مستقیم
- dem Kind – مفعول غیرمستقیم
می‌بینید که چگونه از کلمات در حالت داتیو برای گیرنده مفعول مستقیم استفاده می‌کنیم؟ شما گل‌ها را به مادرتان می‌دهید – مادر گیرنده گل‌هاست.
حروف اضافه
همانطور که احتمالاً می‌دانید، حروف اضافه آلمانی اغلب می‌توانند مشکل‌ساز باشند. این بدان دلیل است که شما باید بدانید که کدام حرف اضافه پس از کدام حالت می‌آید. علاوه بر افعال داتیو ساز، چند حرف اضافه وجود دارند که همیشه داتیو می‌گیرند. حروف اضافه زیر برخی از رایج‌ترین آن‌ها هستند:
- aus – از، بیرون از
- bei – توسط، در
- gegenüber – مقابل، رو به
- Mit – با
- nach – به، پس از، با توجه به
- seit – برای، از آنجا که
- von – از
- zu – به، در، برای
خبر بد این است که تنها روش یادگیری این حروف اضافه، حفظ کردن آن‌هاست. هیچ راه‌حل دیگری برای آن وجود ندارد. با این حال، خبر خوب این است که همه این حروف اضافه همیشه حالت داتیو آلمانی را می‌گیرند. هنگامی که آن‌ها را حفظ کردید، دیگر لازم نیست به قواعد گرامری پیچیده فکر کنید. شما خواهید دانست که باید مستقیماً به سراغ داتیو بروید!
مکان/موقعیت و جهت
متأسفانه، همه حروف اضافه فقط یک حالت را نمی‌گیرند. تعداد زیادی حروف اضافه وجود دارد که بسته به مفهوم، می‌توان آن‌ها را با داتیو یا آکوزاتیو جفت کرد. این حروف اضافه عبارتند از:
- an – روی
- auf – روی
- hinter – پشت
- in – در
- neben – کنار
- über – بیش از، بالا، در مورد
- unter – زیر
- vor – در مقابل
- zwischen – بین، در میان
اغلب، این حروف اضافه به یک مکان/جهت اشاره دارند. هنگام تصمیم‌گیری در مورد استفاده از داتیو یا آکوزاتیو، این قانون ساده را به خاطر بسپارید:
- اگر در مورد مکان/موقعیت صحبت می‌کنید، باید از داتیو استفاده نمایید.
- اگر در مورد جهت صحبت می‌کنید، باید از آکوزاتیو استفاده نمایید.
مثلاً:
- داتیو: Ich bin in der Stadt. (من در شهر هستم.)
- آکوزاتیو: Ich gehe in die Stadt. (من به شهر می‌روم.)
به یاد داشته باشید که همیشه هنگام صحبت در مورد مکان/موقعیت (کجا/wo) از داتیو و هنگام اشاره به جهت/حرکت (به کجا/wohin) از آکوزاتیو استفاده کنید.
افعال داتیو ساز
بعضی از افعال همیشه حالت داتیو آلمانی را می‌گیرند. هر زمان که یکی از این افعال را مشاهده کردید، می‌توانید مفعول‌های غیرمستقیم/مستقیم و تمام قوانین پیچیده‌ای که بررسی کردیم را فراموش نمایید. این افعال داتیو ساز همیشه یک مفعول داتیو مستقیم می‌گیرند، مهم نیست که چه باشد.
در اینجا برخی از رایج‌ترین افعال داتیوساز را آورده‌ایم:
- antworten – پاسخ دادن
- danken – تشکر کردن
- einfallen – رخ دادن، فکر کردن
- fehlen – گم شدن
- folgen – دنبال کردن
- gefallen – دوست داشتن، خوشایند بودن
- gehören – متعلق بودن
- glauben – باور کردن
- gratulieren – تبریک گفتن
- helfen – کمک کردن
- Leid tun – متاسف بودن
- passieren – اتفاق افتادن
- verzeihen – بخشیدن
- wehtun – آزار دادن
اکنون به چند مثال زیر نیز نگاه کنید:
- Es tut mir Leid. (متاسفم.)
- Er glaubt seiner Freundin nicht. (او {حرف} دوست دخترش را باور نمی‌کند.)
- Kannst du mir helfen? (می‌توانی به من کمک کنی؟)
عبارات خاص
علاوه بر افعال داتیو ساز و سایر مواردی که گفته شد، عباراتی در آلمانی وجود دارند که همیشه از داتیو استفاده می‌کنند. مانند اکثر قوانین و استثنائات گرامر آلمانی، شما باید این موارد را حفظ کنید.
- Mir ist kalt. (من سردمه./برای من سرد است.)
هنگام توصیف احساس خود در آلمانی، اغلب باید از داتیو استفاده کنید. در زبان فارسی، ممکن است کسی بگوید “من حوصله‌ام سر رفته است.” اما در آلمانی، باید بگویید “Mir ist langweilig.” (برای من کسل‌کننده است.)
همین امر در مورد سایر واژه‌های توصیفی مانند: warm (گرم)، schlecht (بد)، gut (خوب) و غیره صدق می‌کند.
- Ich wasche mir die Hände. (در حال شستن دستانم هستم.)
وقتی می‌خواهید به آلمانی بگویید که در حال شستشو هستید، می‌توانید بگویید: «Ich wasche mich.» – در این مورد، باید از آکوزاتیو استفاده کنید (mich، نه mir – بعداً در مورد آن بیشتر توضیح خواهیم داد). با این حال، وقتی در مورد شستن قسمت خاصی از بدن خود، مانند دستانتان صحبت می‌کنید، باید جمله اصلی را تغییر دهید. در آلمانی، ما نمی‌گوییم “من دارم دست‌هایم را می‌شویم” بلکه می‌گویید “من دست‌ها را برای خودم می‌شویم.” این در فارسی چندان معنی ندارد، اما تنها راه صحیح برای گفتن این عبارت در زبان آلمانی است.
- Ich ziehe mir die Schuhe aus. (کفش‌هایم را در می‌آورم.)
این شبیه به عبارت شستن دست است. وقتی در مورد درآوردن لباس به آلمانی صحبت می‌کنید، باید بگویید: “کفش‌ها را برای خودم در می‌آورم.”
حالت داتیو آلمانی: آرتیکل‌ها
اکنون که در مورد استفاده از افعال داتیو ساز و سایر موارد توضیح دادیم، بیایید بررسی کنیم که چگونه می‌توان این حالت را در جملات پیاده کرد. ابتدا اجازه دهید با آرتیکل‌ها شروع کنیم. آلمانی نیز مانند زبان انگلیسی دارای دو آرتیکل مشخص و نامشخص است. این‌ها بسته به اینکه در کدام حالت باشند، شکل می‌گیرند. همچنین توجه داشته باشید که آرتیکل‌های ملکی، همان شکل آرتیکل‌های نامشخص را به خود می‌گیرند. در ادامه شکل آرتیکل‌های مشخص در حالت داتیو آمده است:
و برای آرتیکل‌های ملکی و نامشخص:
همانطور که می‌بینید، آرتیکل‌ها در حالت داتیو با حالت نومیناتیو خود کاملاً متفاوت هستند. تفاوت آن‌ها را در این مثال خواهید دید:
- نومیناتیو: Ich bin ein Mädchen. (من یک دختر هستم.)
- داتیو: Ich helfe einer Mädchen. (من به یک دختر کمک می‌کنم.)
مثال‌های دیگری از داتیو:
- Sie glaube ehrem Vater. (او به پدرش ایمان دارد.)
- Das Buch gehört dem Kind. (کتاب متعلق به کودک است.)
حالت داتیو آلمانی: سایر عوامل تعیین‌کننده
به غیر از آرتیکل‌ها و افعال داتیو ساز، چند عامل وجود دارند که اغلب می‌توانند جلوی اسم‌های آلمانی بیایند. این‌ها اغلب می‌توانند پایان‌ها/شکل‌های متفاوتی نسبت به آرتیکل‌ها داشته باشند. اگر می‌خواهید آلمانی را درست صحبت کنید، باید آن‌ها را به خاطر بسپارید.
Dieser
Dieser معادل آلمانی this (این) است. همانطور که گفتیم، بسیاری از عوامل تعیین‌کننده دیگر پایان‌های متفاوتی نسبت به آرتیکل‌های معمولی می‌گیرند. آن‌ها معمولاً از همان الگوی dieser پیروی می‌کنند. برخی از این عوامل را در ادامه آورده‌ایم:
- alle (همه)
- beide (هر دو)
- einige (بعضی)
- jeder (هر)
- jener (آن)
- mancher (بعضی، خیلی ها)
- mehrere (چندین)
- solcher (مانند)
- viele (بسیار)
- welcher (که)
- wenige (چند)
جملات مثال در حالت داتیو آلمانی:
Ich helfe dieser Lehrerin. (من به این معلم کمک می کنم.)
Es gehört allen Kindern. (به همه بچه ها تعلق دارد.)
حالت داتیو آلمانی: ضمایر
درست مانند اسامی که در حالت‌های مختلف آرتیکل خود را تغییر می‌دهند، شکل ضمایر شخصی نیز تغییر پیدا می‌کند. ممکن است قبلاً با کلماتی مانند mir یا dich مواجه شده باشید – این‌ها ضمایر شخصی معمولی شما هستند مانند ich یا du در حالت‌هایی غیر از نومیناتیو.
ضمایر شخصی در داتیو به شکل زیر می‌باشند:
جملات مثال در حالت داتیو آلمانی:
- Das Buch gehört ihm. (کتاب متعلق به اوست.)
er → ihm (به او → او)
- Sie gibt mir ihre Nummer. (او شماره‌اش را به من می‌دهد.)
ich → mir (به من → من)
حالت داتیو آلمانی: صفت‌ها
اکنون که با افعال داتیو ساز و سایر عوامل آشنا شدیم، باید نگاهی به صفت‌های آلمانی بیندازیم. اگر مدتی است که مشغول یادگیری آلمانی هستید، احتمالاً شنیده‌اید که مردم از پایانه‌های صفت‌های آلمانی گله دارند. مانند اسم‌ها، آرتیکل‌ها و سایر عوامل تعیین‌کننده، صفت‌ها نیز بسته به مفهوم، اشکال مختلفی دارند. پایانی که یک صفت می‌گیرد بستگی به حالت و همچنین به این بستگی دارد که آیا قبل از صفت یک آرتیکل نامعین یا معین وجود دارد یا اصلاً هیچ آرتیکلی دیده نمی‌شود.
مثال‌هایی از صفت‌ها در حالت داتیو آلمانی:
- Du hilfst der netten Frau. (شما به زن مهربان کمک می‌کنید.)
- Das Auto gehört einem reichen Mann. (ماشین متعلق به یک مرد ثروتمند است.)
نکات مهم برای یادگیری حالت داتیو آلمانی
یکی از بهترین راه‌هایی که در یادگیری حالات مختلف زبان آلمانی (بخصوص حالت داتیو) به شما کمک خواهد کرد، این است که خود را در معرض این زبان قرار دهید. می‌پرسید چگونه؟ در ادامه به شما خواهیم گفت.
به موسیقی آلمانی گوش دهید
موسیقی را پیدا کنید که می‌توانید از گوش دادن به آن لذت زیادی ببرید. برای جستجوی افعال داتیو ساز و کلماتی که نمی‌فهمید وقت بگذارید تا حداقل بتوانید بفهمید که موسیقی درباره چه چیزی است. (یک نقطه عالی برای شروع، اسم‌ها هستند. آن‌ها همیشه با حروف بزرگ نوشته می‌شوند، به طوری که به خوبی خودشان را نشان می‌دهند!)
گوش دادن آگاهانه به موسیقی عالی است، اما شما همچنین می‌توانید موسیقی آلمانی را در پس‌زمینه پخش کنید و همچنان از آن بهره‌مند خواهید شد!
با این کار، شما ناخودآگاه روش طبیعی گفتن چیزها را به زبان آلمانی درک خواهید کرد (در مقایسه با نحوه بیان آن به فارسی و سپس تلاش برای ترجمه کلمه به کلمه به آلمانی که می‌تواند شما را به دردسر بیندازد).
نمایش‌ها و فیلم‌های آلمانی را تماشا کنید
در مورد نمایش‌ها و فیلم‌ها باید گفت که اگر همه چیز را درک نکنید، اشکالی ندارد! در این مورد استرس نداشته باشید. به خودتان اجازه دهید حداقل در برخی مواقع از زیرنویس استفاده کنید. در حالت ایدئال، یک قسمت یا یک فیلم را چندین بار تماشا کنید؛ هر بار خواهید دید که چگونه بیشتر از دفعه قبل می‌فهمید. در ازای هر چیزی که به آن گوش می‌دهید، حتی وقتی همه کلمه‌ها را نمی‌فهمید، با تلفظ آلمانی معتبر و همچنین ساخت جمله‌های معتبر آلمانی بیشتر خو می‌گیرید.
کتاب‌های آلمانی بخوانید
اگرچه کتاب ها جزء شنیداری را ندارند، اما همچنان می‌توانند به شما کمک زیادی کنند. با خواندن کتاب‌های آلمانی، بدون اینکه متوجه شوید گرامر و افعال داتیو ساز آلمانی را یاد خواهید گرفت. در این روش می‌توانید با سرعت خودتان پیش بروید و در حین پیش‌روی، به جستجوی معنی کلمات بپردازید.
چیز دیگری که ما در مورد خواندن کتاب‌های مختلف دوست داریم این است که هر نویسنده دارای مجموعه واژگان و عبارات خاص خود است که به سمت آن‌ها گرایش دارد. بنابراین، هنگامی که به یک کلمه جدید نگاه می کنید، شانس خوبی دارید که چندین بار با آن برخورد نمایید.
نکته آخر در مورد کتاب: آنقدر مغرور نباشید که سمت کتاب‌های کودکان نروید. در واقع، به عنوان یک زبان‌آموز مبتدی، یکی از بهترین کتاب‌هایی که می‌توانید بخوانید، فرهنگ لغت تصویری کودکان است! اگر کتابی آنقدر پیشرفته باشد که هر سه کلمه یکبار کلمه‌ای را نفهمید، انگیزه خود را از دست خواهید داد (بدیهی است که خواندن کتاب یک فعالیت منفعلانه مانند گوش دادن به موسیقی نیست). چیزی آسان را انتخاب کنید تا بتوانید خود را تشویق نمایید.
کلام آخر در مورد افعال داتیو ساز
یادگیری برخی از کلمات و عبارات پایه آلمانی یک چیز است؛ اما هنگامی که شروع به کندوکاو در مورد حالت داتیو در زبان آلمانی کردید، آن وقت است که می‌دانید در مورد یادگیری این زبان جدی هستید! ما می‌دانیم که ممکن است افعال داتیو ساز ترسناک به نظر برسند، اما کافیست نکاتی که در این مقاله عنوان کردیم را دنبال نمایید تا روز به روز شاهد پیشرفت خود باشید. به عنوان یک عنصر کمکی، می‌توانید از دوره‌های تخصصی آموزش زبان آلمانی مانند آموزش‌های فرادرس کمک بگیرید تا به روند یادگیری خود سرعت بیشتری ببخشید.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
بهترین نرم افزار اندروید آموزش زبان انگلیسی
معرفی بهترین برنامه آموزش زبان آلمانی برای کودکان اندروید
آموزش زبان عربی از پایه تا مکالمه + فیلم آموزش عربی
نرم افزار آموزش زبان انگلیسی اندروید رایگان — یادگیری با کم‌ترین هزینه
معرفی برترین اپلیکیشن آموزش زبان فارسی به انگلیسی
